گفتگو درباره عوامل و عناصر تشکيل دهنده وحدت، يکي از مبرم ترين نيازهاي جامعه اسلامي است که بايد هم مفهوم از وحدت و هم مراد از عوامل و اهميت و اهداف آن را در قرآن و روايات توضيح داد.بي گمان قرآن کريم در پيش از پنجاه آيه به مسئله وحدت و عواملي که فراهم آورنده اختلاف، پرداخته و راههاي رسيدن به وحدت را نشان داده است.از اين راهها مي توان به رفتار مسالمت آميز با مخالفان، پرهيز ازطرح مسائل اختلاف برانگيز و بي ثمر مذهبي، جلوگيري از تحريک احساسات و توهين به مقدسات، پرهيز از تکفير صاحبان فرقه هاي اسلامي، رعايت حقوق اجتماعي، رعايت اصول اخلاقي، و تعامل علمي ميان دانشمندان و فرهيختگان مسلمان اشاره کرد و تأثير اين عوامل را در تحقق وحدت نشان داد. چنانکه اگر اين اصول از سوي هر يک از عالمان و صاحبان مذاهب رعايت شود، دشمنان اسلام و کساني که آب به آسياب آنها مي ريزند ديگر نمي توانند جنگ و خون ريزي در ميان مسلمانان راه بياندازد و اين گونه جهان اسلام را پراکنده و دسته دسته مانند لشکر شکست خورده سازند تا جايي که بتوانند جهان اسلام را تحقير و به مقدسات و شخصيت پيامبر گرامي و قرآن توهين کنند و کشورهاي مسلمان را در اين گوشه و آن گوشه جهان اشغال و تصاحب کنند.
همچنين حفظ وحدت و همدلي از همان ابتداي ظهور اسلام، در عرصه هاي مختلف مورد تاكيد و سفارش قرار گرفته، اين در حالي است كه دشمنان قسم خورده هميشه درصدد برآمده اند تا در فرصت هاي ايجاد شده اين مهم را مورد هدف قرار دهند تا از اين راه به اميال پليد خود برسند. شايد اين راهكار را يكي از موفق ترين و مطمئن ترين شيوه هاي پيش روي خود مي ديدند. پس از پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي ايران نيز اين مهم همواره مورد تاكيد قرار گرفته است.ايجاد اختلاف بين شيعه و سني، به راه انداختن دعواهاي سياسي و تحريك و دامن زدن به قوميت ها از جمله مواردي است كه مصاديق عيني آن را به وضوح مشاهده كرده ايم؛ هر چند تلاش ها و برنامه ريزي دشمنان اين آب وخاك هرگز پاياني ندارد.در سال ١٣٨٥ شرايطي خاص در جهان اسلام پيش آمد تا رهبر فرزانه و حكيم ايران اسلامي سال ١٣٨٦ را سال اتحاد ملي و انسجام اسلامي ناميدند.شايد بتوان معني مشخصي را براي واژه وحدت و انسجام در لغت نامه ها يافت كه البته همدلي و تلاش براي رسيدن به يك هدف و مقصود و پيروي از يك دستورالعمل مي تواند خلاصه و چكيده مفهومي آن باشد.همان طور كه پيش از اين ذكر شد اسلام بر ضرورت حفظ وحدت و همدلي يا همان اتحاد و انسجام تاكيد دارد اما چگونه است كه گاهي در عمل، اختلافات جاي خود را به اتحاد مي دهد. به راستي اتحاد و انسجام را چگونه بايد به دست آورد و آن را حفظ كرد. شايد پرداختن به نقطه مقابل اتحاد يعني اختلاف و تاريخچه پيدايش آن براساس آيات كريمه قرآن بتواند مبنايي مناسب براي راه گشايي در اين حركت باشد و زمينه ها را براي رسيدن به اتحاد و انسجام در سايه اسلام و قرآن آماده كند.